Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 2 Clase Expositiva: 31 Clase Interactiva: 18 Total: 150
Linguas de docencia Castelán (100%)
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Enxeñaría Química
Áreas: Enxeñaría Química
Centro Escola Técnica Superior de Enxeñaría
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Obxectivos curriculares: conceptos e metodoloxías típicas de enxeñaría química; Concepto de proceso químico; Balances de materia e enerxía calorífica.
Obxectivos da formación: estratexia de resolución de problemas; Folla de cálculo; Fortalecer as habilidades de relación e comunicación; Explicación de acontecementos cotiáns.
Clases maxistrais
1. Na primeira parte da materia introduciranse conceptos de enxeñaría química a través dunha metodoloxía de “estudo de casos”. Para iso, partiremos dun problema particular: producir un determinado produto a partir de materias primas e ao longo de varios días desenvolverase o proceso, de xeito interactivo cos alumnos. Con este procedemento veranse conceptos de transporte de fluídos, transferencia de calor, transferencia de masa, cinética, equilibrio de interface e reactores químicos, presentando o equipamento característico de cada unha das unidades. A lóxica operativa analizarase finalmente estudando o diagrama do proceso. 4 CExp + 1 C Int Sem
2. Sistemas de unidades. Sistema Internacional/Sistema Enxeñeril/Sistema Anglosaxón. Conversión de unidades. Factores de conversión. 2 CExp + 1CIntSem
3. Balances de materia sen reacción química. Aplicación a problemas de recirculación, purga e bypass. 7 C Exp + 3 C Int S
4. Balances de materia en sistemas con reacción química. Reactores ideais. 7 C Exp +2 C Int Sem
5. Balance de enerxía en sistemas sen reacción química. 5 C Exp + 2 C Int S
6. Balance de enerxía en sistemas con reacción química. Operación isotérmica e adiabática. 6 C Exp + 3 C Int Sem
Clases interactivas de seminarios
Nos seminarios resolveranse algúns problemas típicos baseados nos contidos da materia, afondando nos aspectos prácticos da mesma. Dentro deles, contémplase que os estudantes aborden, en equipos de traballo, a realización de balances materiais e enerxéticos dun proceso químico de certa complexidade no que se centrará a visita a unha planta de proceso industrial.
Clases interactivas na aula de informática
Os conceptos sobre os balances de materia e enerxía expostos e desenvolvidos nas clases expositivas e interactivas traballaranse mediante a aplicación dun simulador para analizar diferentes situacións no funcionamento dun proceso químico industrial. En concreto, veranse as seguintes seccións: 1.- Introdución ao simulador; 2.- Definición de correntes; 3.- Propiedades físicas; 4.- Refrixerador / calefacción; 5.- Mestura balance / Bifurcación de correntes; 6.- Separador de flash; 7.- Reactor de conversión (adiabático e isotérmico). 8.- Recirculación de correntes.
Hai 3 sesións prácticas de 2 horas cada unha, polo que a primeira centrarase nas seccións 1, 2, 3, 4 e 5; a segunda sesión dedicarase a traballar nas seccións 6 e 7; a terceira sesión centrarase na sección 8 e no desenvolvemento e entrega dun traballo que será avaliado.
Titorías en grupo
O profesor empregará as titorías en grupo reducido (2h) para guiar aos alumnos na visita técnica a unha empresa do sector químico e, na outra, na realización de prácticas e exames.
Bibliografía básica
CALLEJA PARDO, G. Introducción a la Ingeniería Química. Madrid. Ed. Síntesis, 1999. ISBN 84-7738-664-1.
FELDER, R.M. and ROSSEAU, R.W. Principios Elementales de los Procesos Químicos. 3ª Ed. México, Ed. Limusa Wiley, 2010. ISBN 9789681861698.
Bibliografía complementaria
COSTA NOVELLA, E. et al. Ingeniería Química. Vol. I y II. Madrid. Ed. Alhambra, 1988. ISBN 84-205-0990-6 / 84-205-1021-1.
COSTA LÓPEZ, J. et al. Curso de Ingeniería Química: Introducción a los Procesos, las Operaciones Unitarias y los Fenómenos de Transporte. Barcelona. Ed. Reverté, 2002. ISBN 84-291-7126-6.
IZQUIERDO, J.F. et al. Introducción a la Ingeniería Química. Problemas resueltos de balances de materia y energía. 2ª ed. Barcelona. Ed. Reverté, 2015. ISBN 978-84-291-7116-7.
SOLEN, K.A. and HARB, J. N. Introduction to Chemical Engineering: tools for today and tomorrow. Wiley, 2010. ISBN 9780470885727.
DENN, M.M. Chemical Engineering: an introduction. Cambridge University Press, 2012. ISBN 9781107669376.
FEIJOO, G., Moreira M.T. and Lema J.M. Mass Balances for Chemical Engineers. De Gruyter, 2020. ISBN 3110624303, 9783110624304. Recurso en liña.
Competencias específicas
CQ.1.1. Coñecementos sobre balances de materia e enerxía.
CQ.1.2. Coñecementos sobre biotecnoloxía.
CQ.1.3. Coñecementos sobre transferencia de materia, operacións de separación.
CQ.1.4. Coñecementos sobre enxeñaría da reacción química.
CQ.1.5. Coñecementos sobre deseño de reactores.
CQ.1.6. Coñecementos sobre valorización e transformación de materias primas e recursos enerxéticos.
CQ.2.1. Capacidade para a análise e deseño de procesos e produtos.
CQ.2.2. Capacidade para a simulación e optimización de procesos e produtos.
Competencias xerais
CG.3. Coñecemento en materias básicas e tecnolóxicas, que capacite para a aprendizaxe de novos métodos e teorías, e lles dote de versatilidade para adaptarse a novas situacións.
CG.4. Capacidade de resolver problemas con iniciativa, toma de decisións, creatividade, razoamento crítico e de comunicar e transmitir coñecementos, habilidades e destrezas no campo da enxeñaría química industrial.
Competencias transversais
CT.1. Capacidade de análise e síntese.
CT.6. Resolución de problemas.
CT.8. Traballo en equipo.
CT.10. Habilidades nas relacións interpersonais.
CT.13. Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
CT.14. Adaptación a novas situacións.
Nestá materia, que se imparte en galego e/ou castelán, utilízase a Aula Virtual da USC, a través da aplicación Moodle, cos seguintes obxectivos:
• Proporcionar información sobre o tema (horario docente, horarios, exames, diversos anuncios, etc.)
• Proporcionar os materiais necesarios para as clases (presentacións dos temas, boletíns, material complementario, etc.).
• Servir como ferramenta de comunicación cos estudantes a través do foro de novas.
• Propoñer tarefas e probas de avaliación.
• Incluír, se é necesario, o acceso ás sesións de videoconferencia por parte dos equipos.
As clases estrutúranse en expositivas, interactivas e prácticas na aula de informática, tamén se desenvolverán dúas titorías grupais con contidos diferentes, como se explica a continuación.
Na primeira parte da materia aplicarase unha metodoloxía de “estudo de casos”, sempre intentando implicar ao alumno. O caso tomado como referencia será o do proceso realizado nunha industria real á que se realizará unha visita técnica. Unha hora de clase expositiva dedicarase a este tema para a visita técnica. A Unidade 2 farase case exclusivamente en base á resolución de problemas relacionados co seu contido. Nas restantes materias presentaranse os contidos e resolveranse problemas estándar que permitan a análise dos conceptos estudados. Algúns problemas resolveranse cunha folla de cálculo e analizaranse os resultados. (Competencias CQ1.1, CQ1.2, CQ1.3, CQ1.4, CQ1.5, CQ1.6, CQ2.1, CG3, CG4)
As sesións do seminario estarán dedicadas a traballar cos estudantes para resolver os problemas plantexados nos respectivos boletíns. Os estudantes participarán directamente na súa resolución, polo que se supón que os estudantes prepararon previamente o contido como traballo persoal. Así mesmo, unha das clases de seminario interactivo do tema 1 dedicarase a traballar cos estudantes o proceso levado a cabo na industria á que se realizará a visita técnica (Competencias CG4, CT1, CT6, CT13).
En cada tema proporcionarase un boletín de problemas, así como o material de traballo necesario (datos, táboas, etc.) a través da Aula Virtual da materia. Proporanse diferentes actividades ao longo do curso. (Competencias CG4, CT8)
As actividades na aula de informática consistirán na resolución de problemas de diferente índole relacionados cos contidos das clases teóricas e a simulación do proceso químico estudado nas clases teóricas, que o alumno asimile o concepto de proceso e analice a interrelación entre as distintas variables operativas. (Competencias CQ2.2, CT6, CT14)
O simulador de proceso Aspen Hysys usarase para iniciar aos estudantes na simulación de procesos, simulando diferentes unidades de procesos químicos estudados na clase. (Competencias CQ2.1, CQ2.2, CT1)
A visita técnica, mencionada anteriormente, terá lugar durante o mes de outubro (data por confirmar). A empresa será do sector químico e terá un proceso similar ao considerado na clase. Proporase aos alumnos que realicen traballos en grupo e elaboren un informe no que consideren especialmente a aplicación dos conceptos contemplados na materia, coa identificación das operacións básicas e dos equipos e unidades vistos na clase, así como unha visión global do proceso. (Competencias CG3, CT13, CT14). A devandita visita estará suxeita á dispoñibilidade de financiamento.
A segunda tutoría en grupo reducido empregarase para guiar aos alumnos en dous aspectos moi importantes. Así, por unha banda, orientarase á dinámica de realización das prácticas e, por outra, ao tipo de preguntas e estrutura dos exames da materia. A asistencia a esta tutoría é obrigatoria.
A avaliación da aprendizaxe realizarase tanto mediante avaliación continua como exames.
A avaliación continua representará o 30% da nota global e consta das seguintes seccións:
- Actividades na aula de informática. As actividades na aula de informática terán un peso do 20% da nota final da materia. Hai tres sesións prácticas. É obrigatorio facer esta actividade.
- Titoría grupal orientadora da visita á empresa. A participación do alumnado nas titorías grupais ten un peso do 10% na nota final. A avaliación realizarase sobre o informe entregado por cada grupo de estudantes en relación coa visita técnica á empresa. Utilizarase unha tutoría para orientar aos estudantes sobre como realizar traballos en grupo durante a visita á empresa, considerando os diferentes contidos revisados sobre o tema relacionado cos procesos químicos e como referilos á visualización de operacións e equipos reais na planta de proceso, así como a estrutura e preparación do informe. É obrigatorio facer esta actividade.
A non asistencia (sen xustificación) a máis do 20% do total das actividades obrigatorias supón o suspenso na materia. En caso de non asistencia xustificada, proporase unha alternativa substitutiva á parte non realizada polo alumno.
A parte do exame representará o 70% da nota, consta de:
- 2 probas intermedias. Haberá dúas probas intermedias nos meses de outubro e novembro, nunha hora de clase que se comunicarán cunha semana de antelación. Se na proba se alvcanza unha nota mínima de 4, non sería necesario avaliarse de novo desa parte no exame final. A proba intermedia 1 será sobre o contido dos temas 1, 2 e 3 (balances en sistemas sen recirculación, purga e by-pass). A proba 2 realizarase sobre os temas 3 (balances con recirculación, purga e bypass) e 4.
- Exame final. Haberá un exame final dividido en Teoría e Problemas. Tanto os exames de Teoría como de Problemas dividiranse en tres partes relacionadas con diferentes contidos: Parte 1: contidos da proba intermedia 1; Parte 2: contido da proba intermedia 2; Parte 3: contido dos temas 5 e 6. Aqueles estudantes que superaron unha ou ambas partes examinadas previamente só terán que realizar as partes nas que non acadaran a nota mínima e a parte 3. O peso na nota do exame de cada unha das partes é: Parte 1 30%, Parte 2 30% e Parte 3 40%.
A nota global obterase coa seguinte fórmula:
GRADO GLOBAL = 0,3 · (Nota proba 1 ou nota parte 1 exame final) + 0,3 · (Nota proba 2 ou nota parte 2 exame final) + 0,4 · (nota parte 3 exame final)
En calquera dos exames, a teoría terá un peso do 30% e os problemas un peso do 70%. Unha nota inferior a 3,5 en Teoría e / ou problemas supón un fracaso na materia. Unha nota global inferior a 4 no exame supón o suspenso da materia. En calquera outro caso, a nota media da materia obterase da nota combinada das acadadas na parte de avaliación continua (30%) e no exame (70%), sendo necesario obter unha nota igual ou superior a 5 para aprobar o curso.
A consideración de "non presentado" terase se non se realiza ningunha das actividades obxecto de avaliación.
Para a avaliación da segunda oportunidade, manteranse todas as cualificacións da avaliación continua do curso, de tal xeito que o estudante só terá que facer un novo exame final. De conformidade co disposto na Resolución do 15 de xuño de 2011, que se publica no Regulamento para a avaliación do rendemento académico dos estudantes e para a revisión de cualificacións, aprobado polo Consello de Goberno o 15 de xuño de 2011, as calificacións de prácticas na aula de informática e na visita técnica manteranse dun curso a outro, se é o caso.
Evaluación de competencias
Competencias.…A. Informática…….T. grupal……….Exames
Xenerales
CG.3............................X...........................X.....................X
CG.4............................X...........................X.....................X
Especificas
CQ.1.1.........................X...........................X.....................X
CQ.1.2……………………………………….............………………….…X
CQ.1.3…………..………....X……….………….......X………………….X
CQ.1.4…………………......X…….…………......….X………………….X
CQ.1.5……………………...X…………….…….......X………………….X
CQ.1.6.........................X...........................X....................X
CQ.2.1.........................X...........................X....................X
CQ.2.2…………………......X
Transversais
CT.1.............................X...........................X.....................X
CT.6 ............................X............................X.....................X
CT.8...........................................................X
CT.10.........................................................X
CT.13...........................X
CT.14...........................X...........................X
IMPORTANTE: nos casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas aplicarase o disposto na normativa para avaliar o rendemento académico dos estudantes e revisar as cualificacións. Isto indica que a realización fraudulenta de calquera exercicio ou proba requirida na avaliación implicará a cualificación de fracaso na correspondente convocatoria, independentemente do proceso disciplinario que se poida seguir contra o estudante infractor. Considerarase fraudulento, entre outros, a realización de obras plaxiadas (por exemplo, de compañeiros de clase) ou obtidas de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e fontes. Tamén está estrictamente prohibida a distribución, por diferentes medios (por exemplo, páxinas web) e sen o consentimento dos profesores, de calquera material didáctico colgado na aula virtual ou proporcionado por outros medios.
Na seguinte táboa indícanse as horas previstas para cada actividade:
Actividade ........................Presencial (h)..... Traballo persoal (h)
Clases ...................................31......................... 41
Seminarios..............................12......................... 14
Aula de informática....................6........................... 4
Titorías en grupo.......................2........................... 8
Titorías individualizadas.............2............................ 3
Exame e revisión.......................5........................ 22
Total......................................58......................... 92
• A asistencia ás prácticas na Aula de Informática e ás titorías en grupo é obrigatoria. A asistencia ás clases expositivas é altamente recomendable, para o bo seguimento da materia e como axuda para a preparación das actividades avaliables.
• Recoméndase o uso da aplicación USC Campus Virtual da materia.
• Recoméndase o uso do horario de titorías individualizadas do profesor para resolver dúbidas en relación cos contidos estudados polo alumno.
• Seguir a materia día a día.
• Participar activamente nas clases.
• Resolver os problemas. Non "ver como se resolven".
Enrique Roca Bordello
Coordinador/a- Departamento
- Enxeñaría Química
- Área
- Enxeñaría Química
- Teléfono
- 881816774
- Correo electrónico
- enrique.roca [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
| Luns | ||
|---|---|---|
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula A2 |
| Martes | ||
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula A2 |
| Mércores | ||
| 10:00-11:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula A2 |
| Xoves | ||
| 11:00-12:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula A2 |
| Venres | ||
| 11:00-12:00 | Grupo /CLIS_03 | Aula A2 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula A3 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_04 | Aula A3 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula A3 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_03 | Aula A3 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula A3 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_02 | Aula A3 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_03 | Aula A3 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_01 | Aula A3 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula A4 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_04 | Aula A4 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_03 | Aula A4 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_02 | Aula A4 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_01 | Aula A4 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_03 | Aula A4 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula A4 |
| 09.01.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula A4 |
| 18.06.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_01 | Aula A1 |
| 18.06.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_02 | Aula A1 |
| 18.06.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_03 | Aula A1 |
| 18.06.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_03 | Aula A1 |
| 18.06.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula A1 |
| 18.06.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_04 | Aula A1 |
| 18.06.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula A1 |
| 18.06.2024 09:15-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula A1 |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| ROCA BORDELLO, ENRIQUE | Castelán |