Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Química Inorgánica
Áreas: Química Inorgánica
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
Introducir ao alumno no coñecemento das fronteiras entre a Química Inorgánica e as Ciencias da Saúde, mediante o estudo dos elementos esenciais, dos elementos e compostos tóxicos e dos compostos inorgánicos con actividade farmacolóxica que se utilizan en terapia e en diagnóstico clínico.
PROGRAMA DAS CLASES EXPOSITIVAS
Tema 1. Introducción a Química Bioinorgánica. Presenza e papel dos elementos químicos nos seres vivos.
Antecedentes históricos e nacemento da Química Bioinorgánica. Obxeto da Química Bioinorgánica. Elementos esenciais: taboa periódica dos bioelementos. Elementos tóxicos. Elementos de interés farmacolóxico.
Tema 2. Química da Coordinación e a súa aplicación nos seres vivos.
Catións metálicos nos medios biolóxicos: Compostos de coordinación. Estados de oxidación estables e preferencias coordinativas. Estabilidade de complexos. Bioligandos: ligandos macrocíclicos, proteínas, ácidos nucleicos.
Tema 3. Química Bioinorgánica do cinc.
Zn: Aspectos básicos da súa química de coordinación. O cinc nos seres vivos: principais funcions biolóxicas. Metalotioneínas. Anhidrases carbónicas. Alcol deshidroxenases. Dedos de cinc.
Tema 4. Química Bioinorgánica do ferro.
Fe: Aspectos básicos da súa química de coordinación. O ferro nos seres vivos. Transporte e almacenamento de ferro. Transporte e almacenamento de diosíxeno. Proteínas de ferro en cadeas de transporte de electróns: proteínas ferro-xofre e citocromos. Citocromos P450.
Tema 5. Química Bioinorgánica do cobre.
Cu: Aspectos básicos da súa química de coordinación. O cobre nos seres vivos. Ceruloplasmina. Hemocianinas. Cu,Zn-Superóxidodismutases.
Tema 6. Química Bioinorgánica do cobalto.
Co: Aspectos básicos da súa química de coordinación. O cobalto nos seres vivos. Vitamina B12. Metilcobalamina e Coenzima B12.
Tema 7. Introducción a toxicología metálica.
Cd: Aspectos relevantes da súa química de coordinación. Toxicoloxía e terapia das intoxicacións por Cd. Hg: Aspectos relevantes da súa química de coordinación e organometálica. Biometilación e biodesmetilación. Toxicoloxía e terapia das intoxicacións por Hg. Pb: Aspectos relevantes da súa química de coordinación e organometálica. Toxicoloxía e terapia das intoxicaciones por Pb.
Tema 8. Compostos de metais en terapia e en diagnóstico clínico.
Aspectos relevantes da química de coordinación de Pt. Cisplatino: obtención, mecanismo de acción e efectos adversos. Relación estructura-actividade. Compostos de platino de segunda e terceira xeración. Outros compostos de metais de actividade farmacolóxica: derivados antiartríticos de ouro, axentes antiinfecciosos, radiofármacos. Compostos de metais en diagnóstico clínico: axentes de contraste para RMI. Tecnecio e radiodiagnóstico.
Tema 9. Biomineralización e biomateriais inorgánicos.
Introducción. Materiais sólidos: xeneralidades. Reaccións de precipitación e biomineralización. Exemplos de biominerais. A Ciencia dos biomateriais. Tipos de biomateriais: metálicos, cerámicos, poliméricos e biomateriais compostos.
PROGRAMA DAS CLASES PRÁCTICAS (Aula de Informática)
Práctica 1. Estructura tridimensional de metaloproteínas e de complexos metal-ADN.
Práctica 2. Obtención de coordenadas de macromoléculas do Protein Data Bank: representación da súa estructura molecular e estudo do centro metálico.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA:
• Química Bioinorgánica. J.S. Casas, V. Moreno, A. Sánchez, J.L. Sánchez, J. Sordo. Editorial Síntesis, Madrid 2002.
• Bioinorganic chemistry. Dieter Rehder. Oxford University Press, Oxford 2014.
• Outros textos dispoñibles en: https://chem.libretexts.org/Courses/Remixer_University/Download_Center
(Biblioteca de libros en formato PDF ou de consulta en liña).
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA:
• Biological Inorganic Chemistry: A New Introduction to Molecular Structure and Function. Robert R. Crichton. 3ª ed. Academic Press Inc, London, 2019.
• Bioinorganic chemistry: inorganic elements in the chemistry of life. W. Kain, B. Schwederski, A. Klein. 2ª ed. Wiley, Chichester 2013.
• Metals in Medicine. J.C. Dabrowiak. 2ª ed. Wiley, Chichester 2017.
• The Biological chemistry of the elements: the inorganic chemistry of life. J.J.R. Fraústo da Silva y R.J.P. Williams. 2ª ed. Oxford University Press, Oxford 2008.
• Bioinorganic chemistry: a survey. Ei-Ichiro Ochiai. Elsevier Academic Press, Amsterdam 2008.
• Engineering of Biomaterials. V. dos Santos, R.N. Brandalise, M. Savaris. Springer, 2017.
COMPETENCIAS XERAIS:
• 1 Identificar, deseñar, obter e producir fármacos e medicamentos, así como outros productos e materias primas de interese sanitario de uso humano ou veterinario
• 3 Saber aplicar o método científico e adquirir habilidades no manexo das fontes de información, bibliografía, elaboración de protocolos
• 11 Avaliar os efectos toxicolóxicos de substancias e deseñar e aplicar as probas e análises correspondentes.
COMPETENCIAS ESPECÍFICAS:
• B01 Coñecer as estructuras das biomoléculas e as súas transformacións na célula
• MF13 Coñecer a natureza, mecanismo de acción e efecto dos tóxicos, así como os recursos en caso de intoxicación
• Q01 Identificar, deseñar, obter, analizar e producir principios activos, fármacos e outros produtos e materiais de interese sanitario.
COMPETENCIAS TRANSVERSAIS:
• CI08 Habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información proveniente de fontes diversas).
• CS02 Habilidades de investigación.
Clases expositivas en grupo grande: Lección impartida polo profesor na que se exporán os contidos teóricos do programa co apoio dos medios audiovisuais e informáticos dispoñibles na aula. O material de apoio atoparase a disposición do alumno no campus virtual da USC.
Clases interactivas en grupo reducido: Nelas resolveranse cuestions e exercicios expostos coa antelación suficiente para que o alumno poida traballar previamente sobre eles. O alumno debe participar activamente nestas clases resolvendo os exercicios na aula ou ben entregándollos ao profesor. Incluiranse probas escritas sobre apartados específicos. A asistencia a estas clases interactivas é obrigatoria para a avaliación continua.
Clases prácticas: As prácticas terán lugar na aula de informática. A partir dos datos depositados no Protein Data Bank, e mediante o uso dos programas de visualización molecular dispoñibles, estudaranse diferentes metaloproteínas e complexos metal-ADN. O alumno elaborará un informe do traballo realizado que entregará ao profesor ao finalizar as prácticas. A asistencia a estas clases prácticas é obrigatoria.
Titorías en grupo moi reducido: Empregaranse, fundamentalmente, na revisión dequeles temas que supoñan un maior grao de dificultade para o alumno.
Plataforma virtual da USC: como soporte e complemento da docencia teórico-práctica e como un elemento importante de comunicación co alumno. Nela poranse a disposición do alumno os recursos teóricos e prácticos necesarios para o estudo da materia.
A avaliación das competencias adquiridas polo alumno será realizada tendo en conta os seguintes apartados:
i) Participación nas clases interactivas (competencias xerais 1, 3 e 11): Resolución de exercicios (15%).
ii) Participación nas clases prácticas (competencias transversais CI08 e CS02): Informe do traballo realizado na aula de informática (15%).
iii) Coñecemento adquirido do programa (competencias específicas B01, MF13 e Q01): Probas de avaliación continua e/ou exame final (70%).
A cualificación correspondente ao apartado iii) debe superar o 45% do máximo (3,2 sobre 7) para valorar os apartados anteriores.
A cualificación correspondente aos apartados i) e ii) poderá manterse para os alumnos repetidores que así o desexen, durante dous cursos académicos.
Para aprobar a materia o alumno deberá obter 5 puntos sobre 10 tendo en conta o baremo anterior.
As probas de avaliación continua e o exame final constarán de preguntas tipo test e de preguntas curtas.
En caso de realización fraudulenta de exercicios ou probas, será de aplicación o recollido na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
TRABALLO PRESENCIAL NA AULA:
• Clases expositivas en grupo grande: 23 h
• Clases interactivas en grupo reducido: 12 h
• Prácticas de laboratorio (Aula de Informática): 6 h
• Tutorías en grupo moi reducido: 2 h
• Exames e revisión: 2 h
Total horas de traballo presencial na aula ou no laboratorio = 45 h
TRABALLO PERSOAL DO ALUMNO:
• Estudo autónomo individual ou en grupo: 46 h
• Resolución de exercicios ou outros traballos: 12 h
• Procuras bibliográficas. Visualización molecular: 5 h
• Orientación e resolución de dúbidas: 2 h
• Realización e revisión do examen: 2,5 h
Total horas de traballo persoal do alumno = 67,5 h
E aconsellable a asistencia as clases expositivas, e dentro do posible manter o estudo da materia ao día, traballando co material dispoñible no campus virtual: esquemas, resumos e exercicios propostos.
PLAN DE CONTINXENCIA
METODOLOXÍA DA ENSINANZA:
• Escenario 1: Toda a docencia será presencial síncrona.
• Escenario 2: As clases expositivas impartiranse de forma telemática síncrona. As clases interactivas de seminario, as titorías e as clases interactivas de ordenador (en grupos de 10 alumnos) serán presenciais síncronas.
• Escenario 3: Toda a docencia será telemática síncrona/asíncrona.
A docencia telemática impartirase facendo uso das ferramentas incluídas no campus virtual e mediante a aplicación TEAMS dispoñible no Office 365.
SISTEMA DE AVALIACIÓN:
O sistema de avaliación será o mesmo en todos os escenarios posibles, 1, 2 e 3.
A resolución de exercicios, o informe de aula de informática, as probas de avaliación continua e/ou o exame final poderanse realizar, tanto de forma presencial como telemáticamente no campus virtual, en función da situación sanitaria na que nos atopemos.
Mª Ángeles Sánchez González
Coordinador/a- Departamento
- Química Inorgánica
- Área
- Química Inorgánica
- Teléfono
- 881815083
- Correo electrónico
- angeles.sanchez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 15:30-16:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | AULA SEMINARIO DE QUÍMICA INORGÁNICA 1 |
| Xoves | |||
| 15:30-16:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | AULA SEMINARIO DE QUÍMICA INORGÁNICA 1 |
| Venres | |||
| 15:30-16:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | AULA SEMINARIO DE QUÍMICA INORGÁNICA 1 |