Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de docencia Galego (100%)
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Psicoloxía Evolutiva e da Educación
Áreas: Psicoloxía Evolutiva e da Educación
Centro Facultade de Formación do Profesorado
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
CONCEPTUAIS
1. Adquirir nocións básicas sobre a fisioloxía e anatomía do aparello fonador.
2. Adquirir nocións básicas sobre a emisión de sons vocálicos e consonánticos.
3. Coñecer o concepto de disfonía disfuncional, con ou sen lesións orgánicas.
4. Coñecer as principais técnicas que permitirán preservar a voz no contexto escolar: respiración, relaxación e emisión.
5. Coñecer as características das voces infantís e as súas principais alteracións.
PROCEDIMENTAIS
1. Entender e aprender a utilizar o corpo como un instrumento para a fonación.
2. Manexar técnicas de respiración, relaxación e emisión que permitan incrementar a calidade da voz e a eficacia do seu emprego no aula.
3. Seguir as normas básicas de coidado e mantemento da voz.
4. Aprender a detectar hábitos erróneos na emisión da voz e a corrixilos.
5. Recoñecer os principais signos perceptivos das condutas de sobreesforzo vocal.
6. Ser capaz de utilizar recursos que permitan a axudar a preservar a voz infantil no aula.
ACTITUDINALES
1. Obter coñecementos mediante a procura, organización e análise crítica de bibliografía, fontes documentais e TICS relacionadas cos contidos da materia.
2. Desenvolver actitudes abertas, comunicativas, empáticas e asertivas que faciliten o traballo en equipo, a participación e a colaboración cos compañeiros/as e coa docente.
3. Desenvolver valores de tolerancia e respecto aos demais no marco da diversidade individual.
4. Acadar e demostrar, por parte do alumnado, competencia en lingua galega, por formar parte esta materia do proxecto CompetenteS, impulsado pola Comisión de Normalización Lingüística da Facultade.
UNIDADE I: O CORPO COMO INSTRUMENTO
1.1. O aparello fonador: fisioloxía e anatomía da fonación.
1.2. O sistema nervioso e a voz.
1.33. O esquema corporal vocal.
UNIDADE 2. A VOZ E A PALABRA.
2.1. Breves nocións de fonética.
2.2. Calidades da voz.
2.3. Clasificación das voces.
2.4. Patoloxías da voz: as disfonías disfuncionais.
UNIDADE 3. PRESERVAR A SAÚDE VOCAL NO CONTEXTO ESCOLAR: USO CORRECTO DA VOZ EN PROFESIONAIS DA EDUCACIÓN.
3.1. A relaxación.
3.2. A respiración.
3.3. A emisión.
3.4. A hixiene vocal.
UNIDADE 4. A VOZ INFANTIL: PREVENCIÓN E TRATAMENTO NAS AULAS.
4.1. Evolución da voz infantil: da vida intrauterina ata a adolescencia.
4.2. As disfonías infantís: incidencia, características, etioloxía e tipos de lesións.
4.3. Prevención das disfonías: familia e escola.
BÁSICA
Fiuza, M. (2013). Educación vocal. Guía Práctica. Madrid: Pirámide.
Fiuza, M. (2011). Una realidad olvidada: la salud vocal en educación infantil y primaria. Revista Galego-Portuguesa de Psicoloxía e Educación, 19(1), 27-40.
Rodríguez, T. (2000). La voz en la enseñanza. Sevilla: Secretaria de Publicaciones de la Universidad de Sevilla.
COMPLEMENTARIA
Bustos, I. (2000). Trastornos de la voz en edad escolar. Archidona (Málaga): Aljibe.
Bustos, I. (2002). Tratamiento de los problemas de la voz. Nuevos enfoques. Madrid: CEPE.
Bustos, I. (2007). La voz. La técnica y la expresión. Barcelona: Paidotribo.
Cortazar, I. y Rojo, B. (2007). La voz en la docencia: conocer y cuidar nuestra herramienta de trabajo. Barcelona: Graó.
Garcia, L. (2003). Tu voz, tu sonido. Madrid: Díaz de Santos.
Lodes, H. (2008). Aprende a respirar. Barcelona: RBA.
Quiñones, C. (2003). Programa para la prevención y el cuidado de la voz. Barcelona: PRAXIS.
Tulón, C. (2006). La voz. Técnica vocal para la rehabilitación de la voz en las disfonías funcionales. Barcelona: Paidrotribo.
Rivas, R.M. y Fiuza, M.J. (2002). La voz y las disfonías disfuncionales. Prevención y tratamiento. Madrid: Pirámide.
Veiga, P. (2005). Educación de la voz: anatomía, patologías y tratamiento. Vigo: IdeasPropias.
Devi, I. (2010). Respirar bien para vivir mejor. Barcelona: Zeta.
Fawcus, M. (2001). Voice disorders and the management (3º ed.). London: Chapman & Hall.
Fiuza, M. J. (2011). Una realidad olvidada: la salud vocal en educación infantil y primaria. Revista galego-portuguesa de psicoloxía e educación, 19 (1), 27-47.
Fiuza, M.J. (2013). Disfonía y personalidad: una investigación empleando el NEO PI-R. Revista de Logopedia, Foniatría y Audiología, 33 (1).
Molina, M.T., Fernández, S., Vázquez, F. y Urra, A. (2006). Voz del niño. Revista de Medicina de la Universidad de Navarra, 50 (3), 31-43.
Payné, R. (2002). Técnicas de relajación. Guía práctica. Barcelona: Paidotribo.
Torre, J.J. De la (2011).Juegos de relajación para primaria. EFDeportes.com, Revista Digital, 154. Disponible en http://www.efdeportes.com/efd154/juegos-de-relajacion-para-primaria.htm
Vallés, A. y Vallés, C. (2001). La voz y la respiración. Ejercicios de foniatría infantil (2ª ed.). Madrid: EOS.
Vila, J. M. (2010). Guía de intervención logopédica en la disfonía infantil. Madrid: Síntesis.
COMPETENCIAS XERAIS:
X1. Coñecer as áreas da Educación Primaria e a relación interdisciplinar entre elas, así como os criterios de avaliación e os procedementos didácticos do proceso de ensino-aprendizaxe.
X2. Deseñar, planificar e avaliar procesos de ensino e aprendizaxe, tanto individualmente como en colaboración con outros docentes e profesionais do centro.
X3. Abordar con eficacia situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multiculturais e plurilingües. Fomentar a lectura e o comentario crítico de textos dos diversos dominios
científicos e culturais contidos no currículo escolar.
X10. Reflexionar sobre as prácticas de aula para innovar e mellorar o labor docente. Adquirir hábitos e destrezas para a aprendizaxe autónoma e cooperativo e promovelo entre os estudantes.
COMPETENCIAS ESPECÍFICAS:
E54. Comprender os principios que contribúen á formación cultural, persoal e social desde as artes.
E55. Coñecer o currículo escolar da educación artística, nos seus aspectos plásticos, audiovisual e musical.
E56. Adquirir recursos para fomentar a participación ao longo da vida en actividades musicais e plásticas dentro e fóra da escola.
E57.Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos estudantes.
COMPETENCIAS BÁSICAS:
B1. Que os estudantes demostren posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral e adoita atoparse a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
B2. Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da
elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
B3. Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
B4. Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
COMPETENCIAS TRANSVERSAIS:
T1. Coñecemento instrumental dunha lingua estranxeira.
T2. Coñecemento instrumental da lingua galega.
T3. Coñecemento instrumental das tecnoloxías da información e da comunicación.
A metodoloxía docente atópase en estreita relación cos procesos de ensino/aprendizaxe e, por tanto, debe planificarse de maneira que conduza á consecución das competencias formuladas para a materia. Para isto, propóñense unha metodoloxía activa, que combine as actividades individuais e grupais, e promova a resolución construtiva das dificultades que xurdan na aprendizaxe da materia. A proposta docente inclúe, por unha banda, clases expositivas e, pola outra, clases interactivas ás que se engaden as titorías.
As actividades presenciais en grupo completo inclúen clases expositivas (xa sexan virtuais ou presenciais) que se utilizan para introducir, fundamentar e desenvolver os aspectos básicos da materia, achegando ao alumnado as bases teóricas para poder interpretar a información a posteriori, na elaboración de traballos e tarefas propostas. Acompañaranse de materiais audiovisuais que sirvan de elementos dinamizadores e exemplificadores dos contidos básicos da materia e contribúan á consecución das competencias pertinentes. Preténdese, tamén, que o alumno/para aprenda a realizar un traballo e estudo autónomos e iníciese na tarefa de toma de decisións propia da actividade psicoeducativa.
A través das sesións en clases interactivas (xa sexan en clases virtuais ou presenciais) ademais de profundar máis pormenorizadamente en contidos específicos, preténdese dotar ao alumnado das ferramentas necesarias para a realización dun traballo autónomo (procura e manexo da información, análise de casos, selección de materiais, presentación de informes, etc.), tratando de favorecer e fomentar tarefas grupais e promover o pensamento crítico e a toma de decisións. En calquera caso, no traballo na aula combinaranse de forma constante a exposición por parte da profesora con diversas técnicas individuais e/ou grupais de diferente duración segundo as necesidades de cada temática. Deste xeito a clase non é unicamente un momento en que só se recibe información e os alumnos traballarán os materiais pertinentes con anterioridade para que sexa posible a discusión e o intercambio de opinións.
Na atención titorial (virtual ou presencial) atenderanse as necesidades específicas de cada alumno/a e realizaranse as orientacións pertinentes para guiar o seu proceso de ensino-aprendizaxe, realizarase a supervisión de tarefas, e o seu seguimento e avaliación continuada tanto no referente ao ámbito dos coñecementos como das competencias.
Esta materia e o seu corpo docente participan no proxecto CompetenteS impulsado pola Comisión de Normalización Lingüística da Facultade, co perfil de galego. Por iso o profesorado desenvolverá en lingua galega a docencia da materia (expositiva, interactiva e titorial) e todas as actividades ligadas a ela, á marxe de que parte dos textos escritos que o alumnado deberá ler puidesen ofrecerse noutra lingua. O alumnado, pola súa parte, tamén interactuará co profesorado normalmente na lingua de perfil da materia, tanto a nivel oral como escrito, tanto nas clases como nas titorías, tanto en actividades presenciais como telemáticas ou non presenciais, tanto se son síncronas como asíncronas
Para obter unha valoración positiva na materia será preciso ter realizadas en prazo todas as actividades de avaliación especificadas.
A efectos avaliativos, un mesmo traballo non poderá ser utilizado para varias materias, salvo nas actividades programadas de forma coordinada.
O sistema de avaliación tomará en consideración os seguintes elementos:
A) A participación en aula: 50% da cualificación final.
B) Probas específicas: Exame final entre o 20-30% da cualificación final. O exame poderá ser mediante proba obxectiva ou de pregunta curta, que pode conter actividades de tipo práctico.
C) Informes escritos, exposicións e outras producións: 20-30% da cualificación final. Valorarase tanto a calidade dos contidos como da redacción, xunto co manexo de fontes.
Aclaracións sobre a avaliación:
- Para obter a cualificación de aprobado, un alumno/deberaa conseguir unha puntuación mínima de 5 puntos, debendo obter a cualificación de aprobado no apartado B (un 5 sobre 10, que posteriormente será ponderado).
- Asistencia: O número de faltas de asistencia será unha consideración importante para poder superar a materia, de modo que:
• Superar o 20% de faltas sen xustificar conlevará non ser cualificado no apartado A (participación na aula).
• Superar o 50% de faltas sen xustificar conlevará non ser cualificado nos apartados A) e C) (informes escritos e outras
producións, presentacións orais e participación na aula). A avaliación recaerá exclusivamente sobre o exame que se puntuará
sobre un máximo de 7 puntos, situándose o aprobado en 5 puntos.
- Alumnado con exención de docencia: deberá poñerse en contacto coa profesora nas dúas primeiras semanas de clase para concretar un plan alternativo de avaliación.
- Alumnado que non supere a materia na primeira oportunidade (período común): Neste caso respectaranse as puntuacións obtidas -durante o período común- nos apartados A) e C) da avaliación. En ningún caso admitiranse traballos a maiores dos realizados no período común.
- Alumnado de 2ª ou posteriores convocatorias: este alumnado deberá, polo menos, superar as condicións indicadas no apartado B) das presentes aclaracións sobre a avaliación. Se o alumno ten puntuación/ s nos apartados A) e C), de convocatorias anteriores manteráselle actualizada dita puntuación.
- Alumnado con diversidade funcional: O alumnado que presente algún tipo de diversidade funcional ou dificultade para un seguimento diario normal da materia, sexa esa dificultade permanente ou temporal, deberá xustificar a súa situación a través dun documento expedido por el servizo acreditado pola USC para estes efectos e informar do seu caso á docente desta materia dentro das dúas primeiras semanas do semestre afectado, #a fin de que se poida acordar o máis axiña posible un plan de traballo adaptado para poder atender cada situación particular.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
En virtude da participación desta materia no proxecto CompetenteS impulsado pola Comisión de Normalización Lingüística da Facultade (co perfil de galego), e coa intención de que o profesorado poida polo tanto avaliar o dominio por parte do alumnado da competencia T2 da USC (“coñecemento instrumental da lingua galega”, tanto a nivel oral como escrito), as e os estudantes normalmente presentarán en galego tanto as súas exposicións orais como os traballos escritos da materia. Paralelamente seranlles valoradas no apartado “participación e implicación” as súas intervencións en galego.
Tempo de estudo e traballo persoal:
Nº de horas presenciais Actividades de traballo autónomo
Actividades en gran grupo 18 25
Actividades en grupo mediano 18 36
Actividades en pequeno grupo 2,5 13
Total 38,5 74
Total horas presenciais e traballo autónomo: 112,5 horas
Recoméndase ao alumnado:
- Suscitarse un estudo comprensivo e non memorístico da materia, posto que é eminentemente práctica.
- Manter desde o inicio da materia unha actitude altamente participativa. O interese e o esforzo son fundamentais para adquirir as destrezas necesarias para superar esta materia.
- Manter unha comunicación continuada coa profesora que garanta o seguemento oportuno da materia e a resolución de todas as dúbidas que poidan xurdir coa finalidade de garantir a comprensión de contidos, tanto teóricos como prácticos.
- Realizar o plan de traballo fose do horario presencial que se irá propoñendo a medida que avance o desenvolvemento da materia.
RESPONSABILIDADE AMBIENTAL:
Con relación aos traballos persoais ou de grupo que se realicen para a materia fai falta ter en conta as seguintes indicacións:
-Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
-Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encanutillados.
-Imprimir as dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
-Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
-Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
PERSPECTIVA DE XÉNERO: en atención a criterios de igualdade de xénero no ámbito universitario, recoméndase facer uso da linguaxe non sexista tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados.
UTILIZACIÓN DO MÓBIL NA aula: Queda restrinxido o uso do teléfono móbil na aula ao seu emprego como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose ao alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non acomodado ao mesmo.
OBRIGATORIEDADE DO EMPREGO DO CORREO INSTITUCIONAL rai. usc.es.
Maria Helena Agrafojo Nieto
Coordinador/a- Departamento
- Psicoloxía Evolutiva e da Educación
- Área
- Psicoloxía Evolutiva e da Educación
- Teléfono
- 982821059
- Correo electrónico
- mariahelena.agrafojo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Interino/a substitución redución docencia
| Luns | ||
|---|---|---|
| 12:00-13:30 | Grupo /CLE_01 | Aula de Música |
| 13:30-15:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula de Música |
| 12.01.2024 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 22 |
| 25.06.2024 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 21 |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| AGRAFOJO NIETO, MARIA HELENA | Galego |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| AGRAFOJO NIETO, MARIA HELENA | Galego |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| AGRAFOJO NIETO, MARIA HELENA | Galego |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| AGRAFOJO NIETO, MARIA HELENA | Galego |