Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 33 Clase Interactiva: 15 Total: 51
Linguas de docencia Castelán (100%)
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
Áreas: Xenética
Centro Facultade de Ciencias
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
Coñecemento e comprensión dos principios do material hereditario (natureza, expresión, transmisión, variación, manipulación e evolución) para a súa aplicación na produción animal e na conservación da diversidade.
Clases expositivas
Introdución: A Xenética como columna vertebral dos fundamentos biolóxicos. Aplicación dos principios xenéticos en áreas de investigación básicas e aplicadas ás áreas de produción, saúde e farmacéutica. Historia e áreas da Xenética. (1 h)
Bloque I: Fundamentos e leis da herdanza
Tema 1: Base cromosómica da herdanza: O cromosoma eucariótico. Mitosis. Meiosis. Cariotipo. (2 h)
Tema 2: Xenética Mendeliana: Estudo da herdanza dun carácter. Cruzamiento proba. Herdanza de varios caracteres. Teoría cromosómica da herdanza: mendelismo vs meiosis. Análise de xenealoxías. (3 h)
Tema 3: Extensións do mendelismo: Variacións na dominancia. Alelismo múltiple. Alelos letais. Pleiotropía. Interacción xénica. Penentrancia e expresividade. (4 h)
Tema 4: Herdanza e sexo: Determinación do sexo. Herdanza de xenes localizados en cromosomas sexuais. Herdanza influída polo sexo. Herdanza limitada polo sexo. Base xenética de enfermidades monogénicas: análise en pedigrís (4 h)
Bloque II: Mecanismos de xeración de diversidade e as súas aplicacións
Tema 5: Ligamiento vs segregación independente. Entrecruzamiento e recombinación. Mapas xenéticos. Grupo de ligamiento. Coeficiente de coincidencia e interferencia xenética. Aplicacións dos mapas xenéticos (4 h)
Tema 6: Mutación: Tipos de mutacións. Mutación xénica. Taxa de mutación. Mutáxenos. O test de Ames. Mutacións cromosómicas: Variacións no número e na estrutura cromosómica. Aplicacións en clínica e produción. (3 h)
Tema 7: Expresión e regulación xénica. Transcrición e maduración do ARN. Tradución e código xenético. Regulación da expresión xénica en procariotas. Regulación da expresión xénica en eucariotas. Xenética do desenvolvemento. (4 h)
Bloque III: Xenética das poboacións e as súas aplicacións
Tema 8: Xenética de Poboacións: Poboación mendeliana. Frecuencias xénicas e xenotípicas. Estimadores da diversidade xenética. A lei de Hardy- Weinberg. Desviacións do equilibrio: apareamiento clasificado e consanguinidade. Cálculo de consanguinidade en individuos e poboacións. Axentes evolutivos. (4 h)
Tema 9: Xenética Cuantitativa: Varianza fenotípica. Variación continua: xenes e ambiente. Herdanza poligénica. Partición da varianza. Heredabilidad ampla e estrita. Métodos de estimación da heredabilidad. Resposta á selección. Arquitectura xenética de caracteres produtivos. (4 h).
- Seminarios de Problemas e titorías
As tres horas de seminarios de problemas distribuiranse despois de cada un dos principais bloques temáticos para a resolución de problemas modelo. As titorías utilizaranse para resolver en grupos pequenos as dúbidas sobre os boletíns de problemas que han de resolver os alumnos pola súa conta.
Prácticas de laboratorio
Son tres as prácticas para realizar na materia:
1) Estudo xenético de caracteres cualitativos. Estudo do modelo de herdanza de diferentes caracteres empregando organismos modelo.
2) Análise do cariotipo. Profúndase no significado de cromosomas homólogos e cariotipo diploide.
3) Análise xenética poboacional mediante uso de programas de computador e casos de estudo
As duas primeiras realizaranse no laboratorio de prácticas do departamento e a terceira na aula de informática da facultade. Cada unha conta cun guión específico que o profesor encargado presentará ao grupo de estudantes.
Bibliografía básica
- Brooker, RJ. 2012. “Genetics: analysis and principles”. McGraw-Hill.
- Brooker, RJ. 2018. “Genetics: analysis & principles. 6th Ed. McGraw Hill Education.
- Griffiths, AJF; Wessler, SR; Lewontin, RC; Carroll, SB. 2008. “Genética”. McGraw-Hill Interamericana.
- Griffiths, AJF; Wessler, SR; Carroll, SB; Doebley, J. 2015. “Introduction to Genetic Analysis”. W.H. Freeman and Company.
- Klug, W.S., Cummings, M.R., Spencer, C.A., y Palladino, M.A. 2013. Conceptos de genética. 10ª ed. Madrid: Pearson Educación.
- Hartl DL &Jones EW. 2009. “Genetics. Analysis of genes and genomes”. Jones and Bartlett Publishers.
- Pierce, BA. 2016. Genética: Un enfoque Conceptual. 5ª Ed. Editorial Médica Panamericana. Libro electrónico, Biblioteca USC: http://sfx.bugalicia.org/san/ebooksearch/
Bibliografía complementaria
- Benito Jiménez, C. 2002. “360 problemas de Genética: resueltos paso a paso”. Síntesis.
- Falconer, DS. 1996. “Introduction to Quantitative Genetics”. Longmans Green, Harlow.
- Klug, Cummings, M. R., Spencer, C. A., Palladino, M. A., & Killian, D. 2018. “Concepts of genetics”. 12th Ed. Pearson Education.
- Hartl DL. 2014. “Essential Genetics. A genomics perspective”. Jones and Bartlett Publishers.
- Hartl DL. 2020. Essentials Genetics and Genomics. 7th Ed. Jonet & Bartlett Learning.
- Hood, L; Goldberg, ML; Reynolds, AE; Silver, LM; Veres LC; Hartwell, LH. 2008. 3rd Ed. “Genetics: from genes to genomes” McGraw-Hill.
- Hartwell, Goldberg, M. L., Fischer, J. A., & Hood, L. E. 2017. “Genetics: from genes to genomes”. 6th Ed. McGraw-Hill.
- Mensua Fernández JL. 2003. “Genética: problemas y ejercicios resueltos”. Síntesis.
- Pierce BA. 2022. “Fundamentos de genética: conceptos y relaciones”. 5ª Ed. Editorial Médica Panamericana.
- Pierce BA. 2020. “Genetics: a conceptual approach”. 7th Ed. Macmillan International Higher Education.
Recursos en internet
- Biotecnology and Genetic Engineering News (Noticias de divulgación relacionadas coa biotecnoloxía e a Enxañería Xenética): http://www.genengnews.com
- MendelWeb: Introducción á Xenética Mendeliana: http://www.mendelweb.org/
- Páxina web do Instituto Nacional de Investigación do Xenoma Humano (NHGRI): https://www.genome.gov/
- Pea Soup (Cruce virtual entre variedades de guisante e análise das descendencias): http://www.sonic.net/~nbs/projects/anthro201/exper/
- Problemas de mendelismo: http://www.biologia.arizona.edu/mendel/mendel.html
- The Cytogenetics Gallery (Cromosomas e mutacións estructurais): http://www.pathology.washington.edu/galleries/cytogallery/main.php
-Rasgos e enfermidades xenéticas en humanos e animais
Online Catalog of Human Genes and Genetic Disorders: https://omim.org/
Online mendelian inheritance in animals: https://www.omia.org/home/
Básicas
CB1-Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo;
CB5-Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
Xenerais
CG1.- Posuír e comprender os coñecementos fundamentais acerca da organización e función dos sistemas biolóxicos nos niveis celular e molecular.
CG7.- Capacidade para expor e resolver cuestións e problemas e interpretar os resultados obtidos no ámbito da Bioquímica e Bioloxía Molecular.
Transversais
CT1 - Capacidade de análise e síntese.
CT7 - Capacidade para a resolución de problemas.
Específicas
CES6 - Comprender a estrutura, organización, expresión, regulación e evolución dos xenes nos organismos vivos, así como as bases moleculares da variación xenética e epigenética entre individuos. Coñecer os principios da manipulación dos ácidos nucleicos, así como as técnicas que permiten tanto o estudo da función xénica, como o desenvolvemento de organismos transxénicos con aplicacións en biomedicina, industria, medio ambiente, agricultura, gandería, etc.
Nas clases expositivas trataranse os contidos específicos do programa e para o seu desenvolvemento farase uso de calquera material que axude e facilite a comprensión dos conceptos que se traten (presentacións PowerPoint, vídeos, animacións, pizarra…). A aplicación destes contidos farase nas clases interactivas mediante problemas, simulacións por computador ou casos prácticos.
Seminarios de problemas e Titorías reducidas
Para os distintos temas, os estudantes dispoñerán de boletíns de problemas de complexidade crecente e relacionados cos conceptos tratados; modelos básicos de problemas resolveranse nas clases de seminarios, prácticas e titorías.
Do mesmo xeito que o resto das materias do Grao en Bioquímica, o sistema de avaliación da materia Xenética non pretende determinar exclusivamente que nivel de coñecementos dos contidos específicos que da disciplina ten un estudante. O método de avaliación deseñouse tamén para coñecer se este adquiriu algunhas das competencias que figuran na memoria do Grao de Bioquímica e que están asociadas a esta materia.
- No exame avalíanse as competencias: CB1, CB5, CG1, CG7, CT1, CT7, CES6
- Nas prácticas: CG7, CT1, CES6.
- Na titoría en grupo: CG7, CT1, CES6
ESTUDANTADO DE PRIMEIRA MATRÍCULA
O sistema de avaliación combina a avaliación continua (40% da nota) e un exame ou proba final (60% restante). Para poder sumar a cualificación de ambas as modalidades de avaliación, o estudante deberá ter unha nota mínima de 4,5 sobre 10 no exame ou proba final. A avaliación continua de cada estudante farase de forma presencial e estará baseada por igual nos resultados que obteña en controis, cuestionarios ou a resolución de problemas (15%) e asistencia e aproveitamento das prácticas (15%). Considerarase tamén a súa asistencia e participación nas clases expositivas e interactivas (10%). O exame final será presencial.
ESTUDANTADO REPETIDOR
Para a súa cualificación combínase tamén a avaliación continua e un exame final. A avaliación continua supoñerá o 20% da nota final e corresponderase coa puntuación deste apartado que o estudante obtivese no curso en que se matriculou por primeira vez. O 80% restante corresponderá á nota da proba final. A metodoloxía que se empregue será a mesma que se aplique aos alumnos/ as de primeira matrícula.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dous estudantes e de revisión de cualificacións”
https://www.usc.gal/export9/ sites/ webinstitucional/ gl/web/descargas/20_06_26_Directrices-docencia-2020-2021.pdf".
Os alumnos que obteñan dispensa oficial das clases presenciais o sistema de avaliación consistirá só nunha proba final que supoñerá o 100% da nota.
A materia Xenética está programada considerando un total de 150 horas de traballo do estudante (6 créditos ECTS) repartidas en:
HORAS PRESENCIAIS (51h):
- Clases expositivas e interactivas de pizarra: 36 horas (33 horas expositivas + 3 horas seminarios de problemas)
- Prácticas de laboratorio e computador: 12 horas
- Titorías en grupos: 3 horas
HORAS NON PRESENCIAIS (99 h):
- Considérase que o alumno ha de dedicar da orde de 66 horas de estudo e traballo individual; 30 horas de resolución de problemas, resposta a cuestionarios e a resolución de casos prácticos. Por último, o alumno dedicará un total de 3 horas revisión bibliográfica.
• Preguntar as dúbidas que poidan xurdir durante o desenvolvemento das clases expositivas ou interactivas.
• As prácticas de laboratorio son un bo momento para refrescar ideas ou conceptos, así como para expor dúbidas que aínda puidesen quedar.
• Facer os boletíns de problemas á vez que se avanza no desenvolvemento dos conceptos.
• Responder os cuestionarios sobre casos de estudo para o seu posterior debate na clase e titorías
• Empregar as titorías para resolver dúbidas ou cuestións.
• Ler e consultar fontes de información científica (bases de datos, libros, revistas, páxinas web,…) que enriquecerán a nosa perspectiva, xa que comprenden moita máis casuística que a tratada durante o desenvolvemento das clases.
•Estudo continuo baseado na comprensión de conceptos.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dous estudantes e de revisión de cualificacións
https://www.usc.gal/export9/sites/webinstitucional/gl/web/descargas/20_…".
M Carmen Bouza Fernandez
- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Xenética
- Correo electrónico
- mcarmen.bouza [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Paulino Martinez Portela
Coordinador/a- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Xenética
- Correo electrónico
- paulino.martinez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Marina Pampín Iglesias
- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Xenética
- Correo electrónico
- marina.pampin.iglesias [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral USC_Campus Terra
Laila Al Soufi Novo
- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Xenética
- Correo electrónico
- laila.alsoufi [at] rai.usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Dorinda María Torres Sabino
- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Xenética
- Correo electrónico
- dorinda.torres.sabino [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Xunta
| Mércores | ||
|---|---|---|
| 17:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | 2P AULA 2 SEGUNDA PLANTA |
| Xoves | ||
| 17:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | 2P AULA 2 SEGUNDA PLANTA |
| 17.01.2024 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | 2P AULA 2 SEGUNDA PLANTA |
| 17.01.2024 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | 2P AULA 5 SEGUNDA PLANTA |
| 17.06.2024 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | 2P AULA 2 SEGUNDA PLANTA |
| 17.06.2024 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | 2P AULA 5 SEGUNDA PLANTA |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| Bouza Fernandez, M Carmen | Castelán |
| MARTINEZ PORTELA, PAULINO | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| Al Soufi Novo, Laila | Castelán |
| MARTINEZ PORTELA, PAULINO | Castelán |
| Torres Sabino, Dorinda María | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| MARTINEZ PORTELA, PAULINO | Castelán |
| Pampín Iglesias, Marina | Castelán |
| Torres Sabino, Dorinda María | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| MARTINEZ PORTELA, PAULINO | Castelán |
| Pampín Iglesias, Marina | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| Al Soufi Novo, Laila | Castelán |
| MARTINEZ PORTELA, PAULINO | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| Al Soufi Novo, Laila | Castelán |
| Bouza Fernandez, M Carmen | Castelán |
| MARTINEZ PORTELA, PAULINO | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| MARTINEZ PORTELA, PAULINO | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| MARTINEZ PORTELA, PAULINO | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| MARTINEZ PORTELA, PAULINO | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| Bouza Fernandez, M Carmen | Castelán |
| Docente | Idioma |
|---|---|
| Bouza Fernandez, M Carmen | Castelán |