Créditos ECTS Créditos ECTS: 5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 85 Horas de Titorías: 5 Clase Expositiva: 15 Clase Interactiva: 20 Total: 125
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Pedagoxía e Didáctica, Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
Áreas: Didáctica e Organización Escolar, Enfermaría
Centro Facultade de Enfermaría
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Ao rematar o curso o alumnado terá acadado os seguintes obxectivos relacionados cos ámbitos do SABER, SABER FACER e SABER SER e ESTAR.
Obxectivos referidos ao SABER:
- Definir os conceptos de ensinanza e aprendizaxe e analizar cales son os criterios que definen unha docencia de calidade.
- Identificar os cambios que implica na docencia o novo EEES e reflexionar sobre as súas consecuencias.
- Identificar as competencias que debe ter o profesorado para levar a cabo unha docencia de calidade.
- Identificar as competencias transversais que debemos potenciar no alumnado e coñecer estratexias para desenvolver ditas competencias.
- Coñecer as aplicacións das TICs no ensino universitario e reflexionar sobre a necesidade de integralas na docencia.
- Coñecer os elementos que configuran unha guía docente e reflexionar sobre a importancia de planificar a acción docente.
Obxectivos referidos ao SABER FACER:
- Identificar o noso propio estilo de aprendizaxe e as características que o definen e saber como melloralo.
Deseñar unha guía docente para un curso relacionado co ámbito da saúde incorporando actividades nas que se utilicen distintos métodos didácticos e incorporando recursos tecnolóxicos..
- Realizar unha presentación de Power Point ou similar destinada á docencia tendo en conta criterios de calidade.
- Manexar as ferramentas básicas da Plataforma virtual da USC e coñecer a súa potencialidade como ferramenta de apoio á docencia.
Obxectivos referidos ao SABER SER e ESTAR:
- Comprender e valorar a acción docente como unha labor complexa que esixe preparación e formación específica e a necesidade dunha actualización constante.
- Adoptar unha visión crítica sobre o reto que supón a incorporación ao EEES e valorar as posibilidades e dificultades que presenta de cara a mellorar a calidade da docencia na universidade.
- Adoptar unha actitude responsable e comprometida co propio proceso de aprendizaxe.
Estes obxectivos están dirixidos a que o alumnado adquira un nivel básico de competencia docente.
Tema 1: Tipos de ensinanza. O proceso de ensinanza-aprendizaxe
1.1. ¿Que significa ensinar e aprender?. ¿Que elementos interveñen nunha situación de aprendizaxe?
1.2. ¿Aprendemos todos do mesmo xeito?. Os estilos e enfoques de aprendizaxe
1.3. O proceso de ensinanzaaprendizaxe baseado en competencias
1.3.1. O concepto de competencia. Características e tipoloxía
1.3.2. A importancia das competencias transversais: cales son e como desenvolvelas
Tema 2: Experiencia docente. A planificación docente. As guías docentes. Metodoloxía da Avaliación.
2.1. A guía docente como instrumento de planificación do proceso de ensinanzaaprendizaxe: elementos e proceso de elaboración.
2.2. Os métodos docentes no ensino universitario: A lección maxistral participativa, A aprendizaxe cooperativa, A aprendizaxe baseada en problemas, O estudio de casos
2.3. A integración das TIC na docencia. A elaboración de presentacións multimedia para a docencia
Tema 3: A Formación Continua: Deseño e Impartición da Formación.
Este tema traballarase de forma autónoma a partir da lectura de diversos documentos e outro material.
Tema 4: Novos medios educativos. Dende a práctica clínica a elaboración e exposición de traballos científicos
- Falar en Público
- O profesor como líder dun Grupo de Traballo.
- Introdución ó concepto de Liderado
- Competencias de Liderado.
- Tipos de Liderado
- Dirección do Grupo e Traballo en Equipo
O orde dos temas pode ser alterado en función do desenvolvemento do curso.
No curso on line atópanse numerosos recursos e documentos de interese para o estudo deste tema. Para ampliar coñecementos pódese consultar a seguinte bibliografía:
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
- Estévez, I., Souto-Seijo, A., González-Sanmamed, M., & Valle, A. (2021). Ecologías de aprendizaje y motivación del profesorado universitario de Ciencias de la Salud. Educación XX1, 24(2), 19-40.
-Monereo Font, C., Badia, A., Bilbao, G., Cerrato, M., & Weise, C. (2009). Ser un docente estratégico: Cuando cambiar la estrategia no basta. C & E: Cultura y Educación, 21(3), 237256.
-Torcido Nasarre, G. (2006). Descubriendo el aprendizaje cooperativo en la educación superior: Una experiencia formativa en los seminarios de orientación docente en la escuela de enfermería gimbernat. Ágora De Enfermería, 10(2), 940942.
-Zabalza Beraza, M. A. (2007). La didáctica universitaria. Bordón.Revista De Pedagogía, 59(2), 489510.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
- Estévez, I., Souto-Seijo, A., González-Sanmamed, M., & Sangrà, A. (2022). Combining education scenarios and modalities: the contextual dimension of health sciences professors’ learning ecologies (Combinando escenarios y modalidades de formación: la dimensión contextual de las ecologías de aprendizaje del docente universitario de ciencias de la salud). Culture and Education, 34(4), 767-799.
-Estevez, I., Souto-Seijo, A., & Jorrin-Abellan, I. (2023). Beliefs and Integration of Digital Resources: a Study with Professors of Health Sciences. RIED-REVISTA IBEROAMERICANA DE EDUCACION A DISTANCIA, 26(1), 121-139.
- González-Sanmamed, M., Sangrà, A., Souto-Seijo, A., & Estévez, I. (2018). Ecologías de aprendizaje en la Era Digital: desafíos para la Educación Superior. Publicaciones, 48(1), 25-45.
- Sanmamed, M. G., Estévez, I., & Seijo, A. S. (2023). La Configuración de la Identidad Profesional Docente: un Estudio Cualitativo en Educación Superior. In Identidades migrantes y formación del profesorado: investigación educativa para el encuentro entre culturas fronterizas (pp. 157-173). Universitas.
-García López, R., Candela, I., & Traver, J. A. (2001). Aprendizaje cooperativo (1st ed.) Editorial CCS.
-Zabalza Beraza, M. A. (2003). Competencias docentes del profesorado universitario: Calidad y desarrollo profesional (1st ed.) Narcea.
-Zabalza Beraza, M. A. (2008). El trabajo por competencias en la enseñanza universitaria. (1st ed., pp. 79113) Valladolid : Servicio de Publicaciones, Universidad Europea Miguel de Cervantes, D. L. 2008.
-Zabalza Beraza, M. A., Iglesias Martínez, M., Lapeña Pérez, C., & Pastor Verdú, F. (2006). Innovación en la enseñanza universitaria. (1st ed., pp. 2) [Alicante] : Institut de Ciències de l'Educació, D. L. 2006.
SENTIDO DA MATERIA NO PLAN DE FORMACIÓN DO MÁSTER
A materia de Enfoques Docentes ten como propósito xeral ofrecer un espazo de análise e reflexión sobre o proceso de ensino-aprendizaxe en xeral e sobre a docencia universitaria no marco do EEES en particular achegando algunhas ferramentas e recursos para mellorar a calidade docente.
Para os alumnos que exercen a súa profesión no ámbito hospitalario, esta materia ten como finalidade achegarlles coñecementos tanto teóricos como prácticos, que lles permitan planificar e desenvolver con eficacia acciones docentes en distintos ámbitos como poden ser a tutorización e supervisión de prácticas clínicas do alumnado de enfermería, ou a realización de cursos de formación ou sensibilización dirixidos a pacientes, familiares, escolares, ou calquera outro sector da poboación.
COMPETENCIAS
Esta materia pretende que os alumnos adquiran un nivel básico de competencias docentes:
1) Enfrontarse ao deseño dunha actividade formativa do seu ámbito de formación académico – profesional
2) Elaborar o material audiovisual necesario para apoiar a impartición da actividade
3) Facer unha exposición e defensa pública da proposta formativa deseñada e das aprendizaxes adquiridas durante o curso, co apoio dunha presentación audiovisual.
En concreto, ao finalizar o curso os alumnos deben ser capaces de:
- Organizar e planificar a docencia
- Comunicar de forma oral e escrita na propia lingua os coñecementos docentes
- Incorporar á Actividade docente as habilidades básicas de manexo dun computador
- Xestionar a información para o proceso de ensino-aprendizaxe
- Resolver os problemas básicos relacionados co ensino
- Traballar nun equipo multidisciplinar
- Comunicarse con expertos doutras áreas
- Aprender de forma autónoma
- Deseñar e xestionar proxectos docentes
- Aceptar a responsabilidade da súa propia aprendizaxe e desenvolvemento profesional, utilizando a avaliación como medio para reflectir e mellorar a súa actuación e aumentar a calidade dos servizos prestados.
- Educar, facilitar, supervisar e apoiar aos estudantes de coidados de saúde e outro traballadores socio-sanitarios.
a) METODOLOXÍA
A metodoloxía para empregar durante o curso combinará diversas modalidades de traballo, técnicas e enfoques metodolóxicos. Pretendemos con iso que a propia forma de impartir o curso convértase nun contido de aprendizaxe.
O desenvolvemento das clases presenciais será tipo taller cunha participación activa dos alumnos dirixidos polo profesor.
Ademais das actividades presenciais fomentarase a aprendizaxe autónoma e cooperativa propoñendo outras actividades para realizar fose da aula que impliquen tanto a reflexión e o traballo individual como a interacción co resto dos compañeiros e compañeiras e o traballo colaborativo. Para iso contamos co apoio do curso virtual da USC no que podemos atopar unha ampla información e recursos para traballar cada un dos temas: artigos, páxinas web, blogues, presentacións de power point, etc.
Os estudantes terán que realizar as actividades que figuran a continuación.
b) ACTIVIDADES A REALIZAR POLOS ALUMNOS DE FORMA AUTÓNOMA
A parte das actividades puntuais que poidan servir para reforzar algún aspecto ou contido concreto da materia, cada alumno/para deberá realizar as seguintes actividades:
1. Realización dunha guía docente para un curso ou seminario sobre un tema relacionado coa saúde ou coa súa formación académica previa. Fará entrega desta guía para a súa valoración polo/a profesor/a. Na última sesión do curso cada alumno fará unha exposición pública e defensa da guía docente.
2. Preparar unha sesión formativa elixida polo alumnado e a exposición da mesma nas últimas sesións do curso.
3. Realización de dúas presentacións que sirvan de apoio para a exposición da guía docente e da sesión formativa.
4. Realización dun informe individual no que se recolla unha reflexión e elaboración persoal dos coñecementos adquiridos durante o curso. O informe debe facer referencia aos seguintes aspectos:
a) Coñecementos adquiridos: Que aprendín que non sabía antes?
b) Aplicación dos coñecementos: Para que me vai a servir o que aprendín?
c) Nivel de satisfacción das expectativas: cumpríronse as miñas expectativas?, aprendín todo o que esperaba aprender?
d) Valoración global do curso e suxerencias de mellora: que foi o que máis me gustou? que foi o que menos me gustou? que cousas cambiaría ou melloraría?
Nota: A proposta de actividades na matería terá en conta as necesidades e o ritmo de desenvolvemento dentro da materia e a coordinación coas materias do semestre.
Esta materia está enfocada á mellora das competencias Docentes e Expositivas dos estudantes.
A avaliación das competencias segue un método de Avaliación Continua en base ás exposicións dos estudantes e a entrega dos materiais necesarios para a práctica docente (Guía docente, Guion da lección, Elaboración dunha presentación de apoio, ...).
A avaliación da materia inclúe os seguintes elementos cos seus correspondentes pesos porcentuais na cualificación final:
1. Participación activa no desenvolvemento do curso: valorarase a partir de dous indicadores: Asistencia continuada a clase, actitude reflexiva e crítica, participación activa nas actividades e debates que se desenvolvan en clase, etc. (10%)
2. Realización dunha guía docente para un curso relacionado co ámbito da saúde. (30%)
3. Realización dun Guion dunha sesión formativa elixida polo alumno no que se indique de forma detallada o que se pretende facer para o seu desenvolvemento (20%)
4. Exposición pública da guía docente. Implica a defensa pública da guía docente e a realización dunha presentación. (20%)
5. Exposición da sesión formativa elixida polo alumno. Implica a realización dunha presentación. (10%)
6. Realización dun informe individual sobre as aprendizaxes adquiridas no curso. (10%)
Os/as alumnos/as que non superen a materia mediante a avaliación continua terán que realizar un exame final na data oficial fixada pola Facultade (50% da nota final). Neste caso, ademais, deberán entregar a Guía Docente (30%), o Guion da sesión formativa (15%) e o informe individual (5%). Este sistema de avaliación seguirase na 1ª e 2ª convocatoria.
Cada estudante superará a materia cando obteña, polo menos, a cualificación de aprobado nas dúas partes da avaliación.
No caso do alumnado que teña concedida a exención de docencia ou a dispensa de asistencia, debe remitir o documento de concesión á docente por email nun prazo de 15 días naturais como máximo desde a resolución. Posteriormente, o alumno ou a alumna, recibirá as debidas instrucións para o desenvolvemento do proceso de ensino-aprendizaxe e, concretamente, para a elaboración dos traballos e o establecemento do seu sistema de avaliación (que implicará a entrega e exposición dos traballos previstos co alumnado asistente).
Carga ECTs do curso: 5 créditos que equivalen a 125 horas de traballo do alumno distribuídas do seguinte xeito:
Docencia Presencial: 30 horas
Docencia expositiva: 10 horas
Docencia interactiva: 20 horas
Traballo Persoal e outras actividades: 95 horas
Titorías individuais
Lecturas recomendadas
Elaboración Guía docente e Guión da Lección elixida
Preparación da exposición da Guía e da Lección
Elaboración Presentacións PowerPoint ou similar
O alumnado que curse esta materia terá que realizar unha lectura atenta e crítica dos textos suxeridos pola docente, para así manexarse de modo
preciso nos conceptos propios da disciplina e as súas aplicacións prácticas. Tamén resulta conveniente que o alumnado participe activamente nas
tarefas de aula propostas, tanto presenciais como virtuais.
Recoméndase a utilización das titorías para todo aquilo que presente dúbidas e para recibir as aclaracións, apoio e directrices que faciliten a
aprendizaxe da materia, a realización dos traballos que se propoñen, etc.
O traballo continuado ao longo da materia coa realización das tarefas asignadas nos seus prazos, así como o estudo persoal constitúen un piar
fundamental no proceso de aprendizaxe.
En particular, recoméndase:
- Ler detida, reflexiva e críticamente o programa da materia nos seus diversos apartados.
- Realizar e presentar nos prazos que se establezan as actividades que se soliciten en clase.
- Tomar e facer operativas decisións que posibiliten unha adecuada organización no tempo, compatibilizando os requirimentos desta materia
cos das demais.
- Realizar lecturas complementarias de libros e revistas especializadas, recomendadas pola docente, que posibiliten unha comprensión globalizada dos
contidos da materia.
É necesario seguir a Instrución Nº 1/2017, da Secretaría Xeral da USC, sobre dispénsaa de asistencia a clase en determinadas circunstancias.
Pode obterse información respecto diso na seguinte ligazón:
http://www.usc.es/gl/centros/cc_ educacion/dispensa_asistencia_clase.html
O alumnado debe utilizar necesariamente o correo electrónico da USC (conta RAI) na súa comunicación co profesorado.
RESPONSABILIDADE AMBIENTAL
Promoverase a entrega de traballos en formato dixital. Se se solicita algún traballo impreso para a materia, xa sexa individual ou grupal, teranse en conta as seguintes indicacións:
- Evite as tapas de plástico ou outras envolturas exteriores innecesarias.
- Sempre que sexa posible, utilice grampas en lugar de espirais.
- Impresión a dobre cara con calidade de "aforro de tinta".
- Non utilice follas en branco como separadores de capítulos ou partes.
- Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas tratados nos traballos.
PERSPECTIVA DE XÉNERO
En atención aos criterios de igualdade de xénero no ámbito universitario, recoméndase facer uso dunha linguaxe non sexista tanto no traballo diario de aula como nos traballos académicos solicitados. A información pódese obter na seguinte ligazón:
http://www.usc.es/export/sites/default/gl/servizos/oix/descargas/lingua… non_sexista_publicado_WEB_USC.pdf
Tamén se utilizarán outras medidas para aplicar o enfoque de xénero na docencia, como o recoñecemento e consideración das situacións particulares dos estudantes, a promoción dun clima igualitario de interaccións, a organización igualitaria de grupos sempre que sexa posible, o despregamento de achegas e técnicas científicas. das mulleres na materia e dos propios alumnos, e a introdución do xénero como categoría de análise dos traballos dos alumnos.
PROTECCION DE DATOS PERSOAIS
Seguirase a normativa sobre privacidade e protección de datos persoais dispoñible en https://www.usc.gal/gl/normativa/protecciondatos/index.html.
CORREO ELECTRÓNICO E APLICACIÓNS DIXITAIS
Obrigatoriedade de uso da conta de correo rai.
−Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizada como ferramentas institucionais pola universidade.
USO DE TELÉFONO MÓBIL
O uso do teléfono móbil na aula está restrinxido ao seu uso como ferramenta de traballo, seguindo as instrucións dadas polo profesor, responsabilizando ao alumno das consecuencias legais e académicas que poidan derivarse dun uso inadecuado do mesmo.
PROTECCIÓN DE DATOS PERSOAIS
Seguirase a normativa de privacidade e protección de datos persoais dispoñible en https://www.usc.gal/gl/normativa/protecciondatos/index.html
Sandra Vidal Martínez
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Enfermaría
- Correo electrónico
- sandravidal.martinez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOSU
Nuria Garcia Couceiro
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Enfermaría
- Correo electrónico
- n.garcia.couceiro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Iris Estevez Blanco
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Didáctica e Organización Escolar
- Correo electrónico
- iris.estevez.blanco [at] usc.es
- Categoría
- PROFESOR/A PERMANENTE LABORAL
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 3 (Edif. Xoán XXIII) |
| 28.05.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 3 (Edif. Xoán XXIII) |
| 15.07.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 3 (Edif. Xoán XXIII) |