Gramática e discurso

a) Adquirir coñecementos especializados das principais perspectivas que relacionan o uso lingüístico e a gramática.
b) Relacionar fenómenos sintáctico-semánticos cos mecanismos funcionais de base cognitiva e interactiva que se revelan no discurso.
c) Coñecer e manexar as principais técnicas e fontes de datos para incorporar a información discursiva na investigación gramatical.

1. Conceptos fundamentais da estrutura informativa:
tema/rema; tópico/comentario; foco/presuposición ou fondo.
2. Estrutura informativa e orde de constituíntes: tematización, topicalización; focalización; dislocación á dereita.
3. Teorías e métodos nos Estudos do discurso
4. Estudos do discurso e outras disciplinas
5. Discurso, sociedade e cultura
6. Discurso e comunicación
7. Estudos aplicados do discurso

Chafe, W. (1976): “Giveness, contrastiveness, definiteness, subjects, topics and point of view”, en Ch. Li (ed.). Subject and Topic. New York: Academic Press: 25-56.
Croft, W. (1990): Typology and Universals. Cambridge University Press, 20022.
Dik, S.C. (1978): Functional grammar. Amsterdam: North-Holland.
Dik, S.C. (1989): The Theory of Functional Grammar. Part I: The Structure of the Clause. Dordrecht: Foris Publications.
Dryer, M.S. (1989): “Discourse-governed word order and word order typology”. En M. Kefer y J. Van der Auwera (eds.): Universals of Language, Belgian Journal of Linguistics 4: 69-90.
Dufter, A. (2023): "La estructura informativa", cap. 19 de Rojo, G., Vázquez Rozas, V. y Torres cacoullos, R. (eds.), Sintaxis del español / The Routledge Handbook of Spanish Syntax. London / New York: Routledge.
Fant, L. (1984): Estructura informativa en español. Estudio sintáctico y entonativo. Upsala: Acta Univ. Upsaliensis, 34.
Fernández Soriano, O. (1993): “Sobre el orden de palabras en español”, Dicenda 11: 113-152.
Geluykens, R. (1987): “Tails (Right Dislocation) as a repair mechanism in English conversation”, en J. Nuyts y G. de Schutter (eds.). Getting One’s Words into Line: On Word Order and Functional Grammar. Dordrecht: Foris: 101-119.
Greenberg, J.H. (1963): “Some universals of grammar with particular reference to the order of meaningful elements”, en J. H. Greenberg (ed.), Universals of Language. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press, 19662: 73-113.
Halliday, M.A.K. (1967): “Notes on transitivity and theme in English”, Parts 1, 2. Journal of Linguistics, 3, 1967: 37-81; 199-244.
Halliday, M. A. K. (1985): An Introduction to Functional Grammar (1ª ed.). Londres: Edward Arnold.
Hawkins, J.A. (1983): Word Order Universals. Quantitative Analyses of Linguistic Structure. Nueva York: Academic Press.
Hengeveld, K. y J.L. Mackenzie (2008): Functional Discourse Grammar. A typologically-based theory of language structure. Oxford University Press.
Hidalgo Downing, R. (2003): La tematización en el español hablado. Madrid: Gredos.
Knauer, G. (1989): “Verbo y orden de palabras en la estructura oracional del español actual”. Linguistische Arbeits-Beritche 68: 43-52.
Krifka, M. (2008): “Basic notions of information structure”. Acta Linguistica Hungarica 55, 243-276.
Leino, J. (2013): “Information structure”, en T. Hoffmann y G. Trousdale (eds.): The Oxford Handbook of Construction Grammar, Oxford University Press, 329-344.
Leonetti, M. (2014): “Gramática y pragmática en el orden de palabras”. Lingüística en la Red 12, 1-25.
López Carretero, L. (2016): “Estructura de la información”, en J. Gutiérrez-Rexach (ed.): Enciclopedia de Lingüística hispánica, vol. 1. Routlege, 574-583.
López Ferrero, Carmen / Carranza, Isolda E./ van Dijk, Teun A. (eds.) (2023): Estudios del discurso / The Routledge Handbook of Spanish Language Discourse Studies. London & New York: Routledge.
López Meirama, B. (1997): “Aportaciones de la tipología lingüística a una gramática particular: el concepto orden básico y su aplicación al castellano”. Verba 24: 45-82.
López Meirama, B. (2006): “Semantic and discourse-pragmatic factors in Spanish word order”, en J. C. Clements and J. Yoon. Functional Approaches to Spanish Syntax. Lexical Semantics, Discourse and Transitivity. New York: Palgrave Macmillan: 7-52.
Padilla García, X.A. (2005): Pragmática del orden de palabras. Universidad de Alicante.
R.A.E. y A.A.L.E (2009): “Las funciones informativas”, cap. 40 de Nueva gramática de la lengua española, vol II. Madrid: Espasa-Calpe.
Sánchez Arroba, M.E. (2004): “Orden básico y órdenes marcados en español”, en Gustavo Solís Fonseca (comp.): Cuestiones de lingüística general, hispánica y aplicada. Lima: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, pp. 259-284.
Sedano, M. (1996): “Estructura y forma de las hendidas en cinco lenguas románicas: tensión entre economía y claridad”. Hispanic Linguistics, vol. 8/1: 123-153.
Sedano, M. (2006): “Sobre la dislocación a la derecha en español”. Lingua americana, 18: 59-73.
Siewierska, A. (1988): Word Order Rules. London: Croom Helm.
Suñer, M. (1982): Syntax and Semantics of Spanish Presentational Sentence-Types. Washington D.C.: Georgetown University Press.
Thompson, S.A. (1978), “Modern English from a typological point of view: some implications of the function of word order”. Linguistische Berichte 54: 19-35.
Tomlin, R. S. (1986): Basic Word Order: Functional Principles. London: Croom Helm.
Vennemann, T. (1974): “Topics, subjects and word order: from SXV to SVX via TVX”, en J.M. Anderson y Ch. Jones (eds.). Historical Linguistics. Amsterdam: North Holland: 339-376.
Zubizarreta, M.L. (1998): Prosody, focus, and word order. Cambridge, MA: The MIT Press.

1. Básicas
a) Adquisición e comprensión de conceptos que permitan ser orixinaies na xeración e aplicación de ideas, especialmente nun contexto de investigación.
b) Capacidade para integrar coñecementos de diverso tipo e para formular xuizos a partir de informacións limitadas, tendo en conta as responsabilidades sociais i éticas derivadas da súa aplicación.
c) Capacidade para transmitir as conclusións obtidas de razonamentos previos e para comunicalas de forma clara e unívoca a públicos especializados e non especializados.
d) Aptitude para profundizar nos estudos de forma autónoma.

2. Xerais
a) Adquisición de coñecementos lingüísticos especializados e de habilidades para a análise crítica das propostas examinadas.
b) Manexo das novas tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas ao campo da lingüística.
c) Capacidade para abrir vías de investigación novedosas no ámbito dos estudos lingüísticos, que sexan transferibles a diferentes ámbitos profesionais.
d) Comprensión das interrelacións pertinentes entre os diversos ámbitos de estudo que integran o máster.

3. Específicas do itinerario
a) Coñecemento dos principios básicos, das técnicas fundamentais e dalgúns resultados destacados da investigación actual en lingüística.
b) Comprensión da diversidade teórica e metodolóxica das escolas lingüísticas.
c) Aplicación de métodos de investigación en lingüística adecuados á finalidade do estudo.
d) Obtención dun nivel de formación teórica que permita comprender e xulgar criticamente a bibliografía lingüística especializada.

4. Específicas da materia
a) Coñecemento dos conceptos fundamentais da estrutura da información.
b) Coñecemento dos conceptos fundamentais da orde dos constituíntes.
c) Coñecemento da interacción entre a estrutura informativa e a estrutura gramatical.

O curso constará das seguintes actividades formativas:

1. Presentación e explicación, por parte da profesora, dos conceptos básicos necesarios para a comprensión do problema estudado.
2. Prácticas de análise gramatical e discursivo a partir das lecturas e dos exemplos seleccionados.

1. Primeira oportunidade
- Asistencia e participación activa en clases: 10%
(asistencia obrigatoria ao 80% das sesións)
- Actividades prácticas: 40%
- Preparación dun traballo cuxo tema será consensuado coa profesora: 50%

2.- Segunda oportunidade
Revisión das actividades prácticas e/ou do traballo.

3. Para os estudantes con dispensa de asistencia acreditada, a avaliación consistirá nun exame escrito en cada unha das oportunidades

Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na "Normativa de evaluación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións".

As actividades presenciais ocuparán 15 horas. Das 60 horas restantes, calcúlase que 25 deberían dedicarse á lectura e 35 á realización das actividades prácticas e dos traballos.

As clases impartiranse en español. Usaranse outras linguas (galego, inglés, francés etc.)/ etc.) a modo de ilustración.

Para o seguimento do curso, é imprescindible que os estudantes sexan capaces de ler e comprender bibliografía escrita en inglés.